FacebookXEmailΑνταλλαγή

Ρεπορτάζ : Αντώνης Ζήβας

Ένα σκάνδαλο που θυμίζει περισσότερο ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε παρά πραγματικότητα συγκλονίζει το NBA.

Παίκτες και προπονητές της κορυφαίας λίγκας του κόσμου φέρονται να είχαν μπλέξει σε δίκτυο παράνομου στοιχηματισμού με ρίζες… στη μαφία της Νέας Υόρκης.

Πίσω από τα στοιχήματα, τα ψεύτικα τραπέζια πόκερ και τις «περίεργες» αποδόσεις, οι αρχές βλέπουν τη σκιά των διαβόητων οικογενειών Gambino, Bonanno και Genovese — των ίδιων που για δεκαετίες έλεγχαν τα πάντα, από το Μανχάταν μέχρι το Μπρούκλιν.

Ο Joseph Nocella, ο κορυφαίος ομοσπονδιακός εισαγγελέας της Ανατολικής Περιφέρειας της Νέας Υόρκης, το χαρακτήρισε «ένα από τα πιο απροκάλυπτα σχέδια διαφθοράς στον αθλητισμό από τότε που τα διαδικτυακά αθλητικά στοιχήματα νομιμοποιήθηκαν ευρέως στις Ηνωμένες Πολιτείες».

Η επιστροφή των «Πέντε Οικογενειών»

Η υπόθεση αφορά μέλη τριών από τις διαβόητες οικογένειες του οργανωμένου εγκλήματος — των Bonanno, Genovese και Gambino. Μαζί με τις Colombo και Lucchese, συγκροτούν τις περίφημες Five Families που από το 1931 ελέγχουν τον υπόκοσμο της Νέας Υόρκης.

Κατά τη δεκαετία του 1990, η μαφία φάνηκε να καταρρέει ύστερα από τις επιθετικές επιχειρήσεις της αστυνομίας και την εφαρμογή του νόμου RICO (Racketeer Influenced and Corrupt Organizations Act), με τον τότε δήμαρχο Ρούντι Τζουλιάνι να δίνει πολιτική κάλυψη στο FBI για την εξάρθρωσή της. Ωστόσο, οι πρόσφατες συλλήψεις αποδεικνύουν ότι η μαφία δεν εξαφανίστηκε ποτέ — απλώς εξελίχθηκε. Στη νέα εποχή του ψηφιακού εγκλήματος, τα «παραδοσιακά» δίκτυα εκβιασμών και παράνομου τζόγου μεταφέρθηκαν στα διαδικτυακά στοιχήματα και στα κρυπτονομίσματα.

Η εγκληματολόγος Άννα Σέρτζι, ειδική στη μελέτη της Cosa Nostra, περιέγραψε εύστοχα στο BBC τη Νέα Υόρκη ως «το γυμναστήριο όπου σκληραγωγούνται οι νέοι μαφιόζοι», υπογραμμίζοντας τη διαχρονική παρουσία των «Πέντε Οικογενειών» στο οργανωμένο έγκλημα και την προσαρμοστικότητά τους στις νέες τεχνολογίες.

Οι συλλήψεις που ταρακούνησαν το NBA

Σύμφωνα με την αναφορά του FBI, ανάμεσα στους κατηγορούμενους βρίσκονται ο προπονητής των Πόρτλαντ Μπλέιζερς, Τσόνσεϊ Μπίλαπς, ο γκαρντ των Μαϊάμι Χιτ, Τέρι Ροζίερ, καθώς και ο πρώην παίκτης του ΝΒΑ, Ντέιμον Τζόουνς. Οι τρεις φέρονται να συμμετείχαν σε δύο παράλληλα κυκλώματα παράνομου στοιχηματισμού και αλλοίωσης αποτελεσμάτων.

Η πρώτη υπόθεση, υπό την κωδική ονομασία Operation Nothing But Bet, αφορά έξι βασικούς κατηγορούμενους που φέρονται να εκμεταλλεύτηκαν εσωτερική πληροφόρηση για να «πειράξουν» τις αποδόσεις παικτών και να αποκομίσουν μεγάλα κέρδη.
Η δεύτερη, ακόμη πιο ευρεία, περιλαμβάνει 31 άτομα που συμμετείχαν σε στημένα τραπέζια πόκερ με τη χρήση τεχνολογικών μέσων — φακών επαφής και ειδικών τραπεζιών με ακτίνες Χ, που τους επέτρεπαν να βλέπουν τα φύλλα των αντιπάλων τους.

Η Λίγκα του ΝΒΑ έθεσε άμεσα σε διαθεσιμότητα τους εμπλεκόμενους παίκτες και προπονητές μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα.

Πώς λειτουργούσε το στημένο στοίχημα – τα «player props»

Το κύκλωμα εστίαζε σε ένα δημοφιλές είδος στοιχήματος, γνωστό ως player props, που βασίζεται σε στατιστικά παικτών (πόντους, ριμπάουντ, ασίστ κ.λπ.). Οι bookmakers ορίζουν τα όρια — για παράδειγμα, 20,5 πόντους για έναν παίκτη — και οι παίκτες στοιχηματίζουν αν ο αθλητής θα ξεπεράσει ή όχι το όριο.

Σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, στις 23 Μαρτίου 2023, ο Τέρι Ροζιέ, τότε στους Charlotte Hornets, φέρεται να ειδοποίησε γνωστούς του ότι θα αποχωρούσε πρόωρα από τον αγώνα λόγω «τραυματισμού». Το κύκλωμα φέρεται να εκμεταλλεύτηκε τη διαρροή αυτή, αποκομίζοντας δεκάδες χιλιάδες δολάρια.

«Η καριέρα του σταματά όχι λόγω τραυματισμού, αλλά λόγω ακεραιότητας», σχολίασε δηκτικά η αστυνομική διευθύντρια της Νέας Υόρκης, Τζέσικα Τις.

Αναρτήσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν στο διαδίκτυο από τις 23 Μαρτίου 2023 δείχνουν ότι ορισμένοι παίκτες ήταν έξαλλοι με τις εταιρείες στοιχημάτων εκείνο το βράδυ, όταν έγινε φανερό ότι ο Ροζιέ δεν επρόκειτο να επιστρέψει στο παιχνίδι μετά το πρώτο τέταρτο, με πολλούς να στρέφονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να πουν ότι κάτι «ύποπτο» είχε συμβεί σχετικά με τα prop bets που αφορούσαν τα στατιστικά του για εκείνο το βράδυ.

Η ακτινογραφία της απάτης

Η έρευνα του FBI εντόπισε επτά αγώνες μεταξύ Φεβρουαρίου 2023 και Μαρτίου 2024 ως ύποπτους. Το δίκτυο χρησιμοποιούσε:

Εικονικούς τραυματισμούς, με παίκτες να αποσύρονται για να αλλοιώσουν αποτελέσματα.

Στημένα παιχνίδια πόκερ, με πρώην επαγγελματίες αθλητές να «στήνουν» τραπέζια παγίδες.

Τεχνολογικά βοηθήματα, όπως φακούς επαφής με ενδείξεις, προσημειωμένες τράπουλες και τραπέζια με ακτίνες Χ.

Ξέπλυμα χρημάτων, μέσω διαδικτυακών στοιχηματικών πλατφορμών που λειτουργούσαν με ψεύτικες εταιρείες και κρυπτονομίσματα.

Πράξεις βίας και εκβιασμούς, ακόμη και ληστείες εξοπλισμού καζίνο.

Τα παράνομα κέρδη, σύμφωνα με το FBI, υπολογίζονται σε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια.

Η εσωτερική πληροφόρηση ως «όπλο»

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι κρίσιμος παράγοντας ήταν η πρόσβαση σε εσωτερικές πληροφορίες — τραυματισμοί, διαχείριση παικτών ή προγραμματισμένες αλλαγές στη σύνθεση των ομάδων. Σε ένα πρωτάθλημα με καθημερινούς αγώνες, ακόμη και ένα μικρό «ψίθυρο» μπορεί να μετατραπεί σε χρυσό.

Ο ΛεΜπρόν Τζέιμς και ο αγώνας των Μπακς του Αντετοκούνμπο

Σύμφωνα με την κατηγορία, στις 9 Φεβρουαρίου 2023, λίγο πριν τον αγώνα των Λος Άντζελες Λέικερς απέναντι στους Μιλγουόκι Μπακς, ο Ντέιμον Τζόουνς φέρεται να έστειλε μήνυμα σε συνεργό του, λέγοντας: «Βάλε μεγάλο στοίχημα στο Μιλγουόκι απόψε! Ο Παίκτης 3 δεν θα αγωνιστεί».

Αν και δεν κατονομάζεται, ο Παίκτης 3 εκτιμάται ότι ήταν ο ΛεΜπρόν Τζέιμς, ο οποίος πράγματι δεν αγωνίστηκε εκείνο το βράδυ. Εκείνη την εποχή, ο Τζόουνς ήταν ανεπίσημος βοηθός προπονητή στους Λέικερς και είχε προηγουμένως συνεργαστεί με τον Τζέιμς στους Cleveland Cavaliers.

«Κανείς δεν είναι υπεράνω»

Ο διευθυντής του FBI, Κας Πατέλ, χαρακτήρισε την απάτη «mind-boggling» — απίστευτη σε πολυπλοκότητα και έκταση. Όπως δήλωσε, «οι κατηγορούμενοι πίστευαν πως ο πλούτος και οι διασυνδέσεις τους θα τους προστάτευαν, αλλά η δικαιοσύνη δεν κάνει εξαιρέσεις».

Η μαφία του 21ου αιώνα

Το σκάνδαλο αυτό δείχνει πώς το οργανωμένο έγκλημα προσαρμόζεται στη νέα εποχή. Από τα υπόγεια στοιχηματικά γραφεία και τους εκβιασμούς της δεκαετίας του ’50, η μαφία έχει περάσει στα ψηφιακά μέσα και στον κυβερνοχώρο, διατηρώντας πάντα τον ίδιο στόχο: το εύκολο, παράνομο χρήμα.

Οι Gambino και ο «Teflon Don»

Ανάμεσα στις οικογένειες που συνδέονται με την υπόθεση, η πιο διαβόητη είναι εκείνη των Gambino, που πήρε το όνομά της από τον Κάρλο Γκαμπίνο, Σικελό μετανάστη που έφτασε στη Νέα Υόρκη το 1921 και εξελίχθηκε σε έναν από τους ισχυρότερους μαφιόζους της αμερικανικής ιστορίας. Ο Γκαμπίνο, γνωστός για τη στρατηγική του ψυχραιμία και την ικανότητά του να αποφεύγει τη δημοσιότητα, θεωρείται ο άνθρωπος που μετέτρεψε τη μαφία από βίαιο δίκτυο σε εταιρικού τύπου αυτοκρατορία.

Αφού ξεκίνησε να εργάζεται για μερικές άλλες εγκληματικές οργανώσεις, ο Gambino τελικά έγινε ιδρυτικό μέλος μιας από τις Πέντε Οικογένειες, αρχικά γνωστή ως συμμορία του Vincent Mangano, αλλά αργότερα πήρε το όνομά της από τον ίδιο τον Gambino.

Λέγεται ότι ενέπνευσε τον ομώνυμο χαρακτήρα της ταινίας «Ο Νονός» και πέθανε το 1976.

Τον διαδέχθηκε ο Τζον Γκότι, ο περιβόητος «Teflon Don» — το παρατσούκλι που απέκτησε επειδή οι κατηγορίες εναντίον του «γλιστρούσαν» όπως το τεφλόν. Ο Γκότι ανέλαβε τον έλεγχο της οικογένειας το 1985, αφού διέταξε τη δολοφονία του προκατόχου του, Πολ Καστελάνο, έξω από ένα εστιατόριο στο Μανχάταν. Για χρόνια κυκλοφορούσε με ακριβά κοστούμια και τηλεοπτικό χαμόγελο, δίνοντας συνεντεύξεις και προκαλώντας το σύστημα δικαιοσύνης. Το 1992, όμως, η τύχη του τελείωσε· καταδικάστηκε σε ισόβια για δολοφονίες, εκβιασμούς και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση. Πέθανε στη φυλακή το 2002.

Η δολοφονία του διαδόχου του, Φρανκ Κάλι, το 2019 στο Στάτεν Άιλαντ, υπενθύμισε ότι η εποχή της Cosa Nostra μπορεί να άλλαξε πρόσωπο, αλλά δεν έχει τελειώσει — απλώς μεταφέρθηκε από τα σοκάκια του Μανχάταν στους servers των στοιχηματικών πλατφορμών.

Το μπάσκετ, το χρήμα και το σκοτεινό παρασκήνιο

Το NBA, που χτίστηκε πάνω στην εικόνα του θεάματος και της δικαιοσύνης του παιχνιδιού, βρίσκεται τώρα αντιμέτωπο με τον πιο ύπουλο αντίπαλο: τη διαφθορά εκ των έσω.
Το FBI συνεχίζει τις έρευνες, ενώ η Λίγκα υπόσχεται «μηδενική ανοχή».
Όμως η πραγματική μάχη —όπως πάντα— δεν θα παιχτεί στο παρκέ, αλλά στο παρασκήνιο, εκεί όπου το χρήμα και η μαφία ποτέ δεν βγήκαν εκτός παιχνιδιού.

 

Με πληροφορίες από: The Washington Post – ABC news –  Associated press