26 Δεκεμβρίου: Γιατί γιορτάζουμε τη Σύναξη της Θεοτόκου

Η 26η Δεκεμβρίου, αμέσως μετά τη μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων, είναι αφιερωμένη από την Ορθόδοξη Εκκλησία στη Σύναξη της Θεοτόκου, μία γιορτή με βαθύ θεολογικό και πνευματικό περιεχόμενο.

Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, μετά από κάθε κορυφαίο γεγονός που συνδέεται με την έλευση του Υιού του Θεού στον κόσμο για τη σωτηρία του ανθρώπου, ακολουθεί η «σύναξη» προς τιμήν του προσώπου που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο σε αυτό.

Όπως μετά τη Βάπτιση του Χριστού εορτάζεται η Σύναξη του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, έτσι και μετά τη Γέννησή Του, η Εκκλησία τιμά ιδιαίτερα την Υπεραγία Θεοτόκο, την οποία επέλεξε ο Θεός ως όργανο του σχεδίου της σωτηρίας.

Τι σημαίνει «Σύναξη»

Η κάθε Σύναξη προεκτείνει και εμβαθύνει στο νόημα της μεγάλης δεσποτικής εορτής που προηγήθηκε. Δεν αποτελεί απλώς μια επανάληψη, αλλά μια θεολογική εμβάθυνση, με επανάληψη πολλών ύμνων και έμφαση στο σωτηριολογικό μήνυμα της εορτής.

Στην περίπτωση της Σύναξης της Θεοτόκου, η Εκκλησία τονίζει τη Γέννηση του Κυρίου, δίνοντας όμως ιδιαίτερη έμφαση στην πραγματικότητα της Σάρκωσης του Υιού του Θεού.

Η Σάρκωση και οι αιρέσεις των πρώτων αιώνων

Η έμφαση αυτή δεν είναι τυχαία. Κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, η Εκκλησία βρέθηκε αντιμέτωπη με αιρετικές αντιλήψεις που αμφισβητούσαν την πραγματική Ενσάρκωση του Χριστού. Σύμφωνα με αυτές, ο Υιός του Θεού εμφανίστηκε «κατά δόκησιν», δηλαδή μόνο φαινομενικά, χωρίς να προσλάβει αληθινή ανθρώπινη σάρκα.

Οι απόψεις αυτές επηρεάζονταν από τον δυαλισμό και τον ιρανικό ζωροαστρισμό, που δίδασκαν την ύπαρξη ενός καλού και ενός κακού θεού, απορρίπτοντας την ύλη και το ανθρώπινο σώμα ως έργα του κακού. Για τους οπαδούς αυτών των θεωριών, ήταν αδιανόητο ο Θεός να προσλάβει ανθρώπινη φύση για να τη σώσει.

Η Εκκλησία αντέδρασε με σθένος, διακηρύσσοντας ότι ένας είναι ο Θεός, αγαθός από τη φύση Του, δημιουργός τόσο της ψυχής όσο και του σώματος, καθώς και ολόκληρης της κτίσης.

Η Παναγία στο σχέδιο της σωτηρίας

Η Σύναξη της Θεοτόκου υπογραμμίζει αυτήν ακριβώς την αλήθεια: ότι ο Χριστός ενσαρκώθηκε πραγματικά και ότι η Παναγία αποτελεί το ανώτερο δώρο της δημιουργίας προς τον Θεό, ως ένδειξη ευχαριστίας για την αποστολή του Υιού Του στον κόσμο.

Με την ελεύθερη προσφορά του εαυτού της, η Παναγία έγινε συνεργός στο υπέρτατο μυστήριο της σωτηρίας, γι’ αυτό και τιμάται ως μεσίτρια του ανθρωπίνου γένους, πηγή παρηγοριάς και ελπίδας για κάθε πιστό.

Η εορτή της 26ης Δεκεμβρίου μάς καλεί, λοιπόν, όχι μόνο να τιμήσουμε την Υπεραγία Θεοτόκο, αλλά και να εμβαθύνουμε στο νόημα των Χριστουγέννων, θυμίζοντας ότι η Γέννηση του Χριστού αφορά ολόκληρο τον άνθρωπο και ολόκληρη την κτίση.