Δευτέρα 16 Ιουνίου 2025
Σε μία μάχη μέχρις εσχάτων που μπορεί να έχει μόνο έναν νικητή εξελίσσεται η σύγκρουση Ιράν και Ισραήλ, καθώς το Τελ Αβίβ επιδιώκει την πτώση του καθεστώτος των μουλάδων της Τεχεράνης.
Της Εύης Απολλωνάτου
Το Ισραήλ είδε στην παρούσα φάση ένα «παράθυρο» ευκαιρίας προκειμένου να εξαλείψει την ιρανική απειλή. «Στην δική μου αντίληψη ο πρώτιστος στόχος του Ισραήλ είναι το regime change στο Ιράν, δηλαδή η ανατροπή του καθεστώτος για να το πούμε ελληνικά. Αυτό για εμένα είναι ο σκοπός», λέει στο enikos.gr o Καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιωάννης Μάζης.
Σύμφωνα με τον Ιωάννη Μάζη το Ισραήλ πιστεύει ότι τώρα το Ιράν είναι αποδυναμωμένο από τα τελευταία γεγονότα με τα πλήγματα στους «σιδηρούς του βραχίονες, όπως η Χεζμπολάχ» και την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στην Συρία, όπου η Τεχεράνη διατηρούσε βάσεις οπλισμού, αποθήκες και πρόσβαση προς την Μεσόγειο. «Είναι η καλύτερη ευκαιρία, κρίνουν οι στρατηγιστές του Ισραήλ, για να ολοκληρώσουν την υπόθεση της αλλαγής καθεστώτος ελπίζοντας ότι ένα μέρος του λαού των Ιρανών είναι αντίθετο με την κυβέρνηση του. Και βεβαίως έχουν εργαστεί όλες οι υπηρεσίες και όχι μόνο του Ισραήλ για να καταφέρουν να ωριμάσει αυτή η κατάσταση και να εξελιχθεί σε έκρηξη», αναφέρει ο Καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
«Ξέρετε όταν το σύστημα αυτό των ιμάμηδων βρεθεί μπροστά στο υπαρξιακό ερώτημα: ‘Υπάρχω ή πέφτω’ από εκεί και πέρα κανείς δεν είναι ασφαλής», εκτιμά ο Ιωάννης Μάζης.
Πού ποντάρει το Ισραήλ και επιδιώκει την ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος
Το Τελ Αβίβ είναι δεδομένο ότι έχει αναλάβει ένα μεγάλο ρίσκο με τις επιθέσεις στο Ιράν, που μπορεί να οδηγήσουν σε μία σύρραξη στην ευρύτερη περιοχή. «Το ρίσκο είναι παρά πολύ μεγάλο και ιδιαίτερα το ρίσκο της κλιμάκωσης. Αλλά υπάρχει και ο παράγων μη αντιστρεπτής και διαρκούς στηρίξεως των ΗΠΑ ανεξαρτήτως κυβερνήσεως σε ό,τι αφορά την ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ και σε ό,τι αφορά τον αφοπλισμό ουσιαστικά από πυρηνικά του Ιράν», αναφέρει ο Ιωάννης Μάζης.
Από την πλευρά του ο διεθνολόγος με ειδικότητα στα ζητήματα ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής και συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος εξηγεί ότι το Ισραήλ ποντάρει στην μεγάλη μερίδα των πολιτών του Ιράν που αντιτίθεται στην ιρανική κυβέρνηση και στις εσωτερικές τριβές στο καθεστώς του Ιράν. «Η πραγματικότητα είναι ότι υπάρχουν πολλοί ανταγωνισμοί εξουσίας εδώ και καιρό στο καθεστώς, ανταγωνισμοί μεταξύ των διαφορετικών ενόπλων σωμάτων. Επομένως πόλωση, πολλοί δυσαρεστημένοι πολίτες, εσωτερικές αντιπαλότητες σε ένα καθεστώς και μία χώρα είναι πολύ δύσκολο να κρατηθεί για πάντα με καταστολή», λέει ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
Και προσθέτει: «Συνδυαστικά με την μεγάλη πίεση η οποία πλέον ασκείται από το Ισραήλ στρατιωτικά αν συνυπολογίσουμε και τις κυρώσεις και την πρόθεση των ΗΠΑ να σκληρύνουν τις κυρώσεις εάν το Ιράν αντιδράσει σκληρότερα έναντι του Ισραήλ, συνθέτουν ένα σκηνικό πάρα πολύ μεγάλης πίεσης. Αντιλαμβάνομαι και το στρατηγικό αδιέξοδο του Ιράν που έχει χάσει όλους του τους συμμάχους, την Χεζμπολάχ κυρίως, το καθεστώς Άσαντ, την Χαμάς».
Το δίλημμα του Τραμπ
Πλέον οι εξελίξεις στην Μέση Ανατολή φέρνουν σε δύσκολη θέση τον Αμερικανό Πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος έχει ουσιαστικά να συνδυάσει δύο ενδεχομένως αντικρουόμενους μεταξύ τους στόχους: να στηρίξει και να εγγυηθεί την ασφάλεια του Ισραήλ και να συνεχίσει την απεμπλοκή των ΗΠΑ από τους πολέμους, όπως έχει υποσχεθεί στην εκλογική βάση του. Το ερώτημα είναι, λοιπόν, αν θα καταφέρει η Ουάσινγκτον να μην εμπλακεί στρατιωτικά στην μετωπική σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν.
«Είναι αντιμέτωπος με το προεκλογικό του επιχείρημα και την εκλογική του βάση η οποία τον στήριξε για να κερδίσει τις εκλογές στην οποία έχει υποσχεθεί ότι θα είναι ο Πρόεδρος των μη πολέμων. Ότι οι πόλεμοι που ουσιαστικά προκάλεσαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο η διακυβέρνηση Μπάιντεν και οι Δημοκρατικοί θα τελειώσουν. Το έλεγε περισσότερο για την Ουκρανία αλλά και για την Μέση Ανατολή και έχουμε δει ότι μετά από πλέον έξι μήνες δεν έχει καταφέρει κάποια πρόοδο σε αυτά τα δύο μέτωπα. Αντίθετα στην περίπτωση της Μέσης Ανατολής βλέπουμε κλιμάκωση με απευθείας σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, κάτι το οποίο οδηγεί και σε εσωτερική γκρίνια και πίεση προς τον Πρόεδρο Τραμπ και από τους ψηφοφόρους του και από τα στελέχη του κόμματος του», λέει ο διεθνολόγος με ειδικότητα στα ζητήματα ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής και συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Σύμφωνα με τον Τριαντάφυλλο Καρατράντο οι ΗΠΑ έχουν συγκεκριμένες «κόκκινες γραμμές» που αν παραβιαστούν από την Τεχεράνη τότε δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο στρατιωτικής εμπλοκής των Αμερικανών. Εάν υπάρξει ιρανικό χτύπημα σε αμερικανικά συμφέροντα ή βάσεις στην Μέση Ανατολή ή κάποιο αιματηρό ιρανικό πλήγμα κατά Ισραηλινών αμάχων τότε η Ουάσινγκτον θα κληθεί να παρέμβει.
«Εάν το Ιράν περάσει τις κόκκινες γραμμές που θέτουν οι ΗΠΑ τότε ναι δεν μπορούμε να αποκλείσουμε και την στρατιωτική εμπλοκή. Άλλωστε με αυτήν είχε απειλήσει και ο ίδιος ο Πρόεδρος Τραμπ και παλαιότερα ο Πρόεδρος Μπάιντεν», σημειώνει ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
Ο ρόλος της Τουρκίας και ο κίνδυνος για την Κύπρο
Ο Ιωάννης Μάζης τονίζει ότι η Τουρκία με αυτές τις εξελίξεις βρίσκεται σε παρά πολύ δύσκολη θέση. «Είναι υποχρεωμένη να συνεχίσει και πρακτικά και φραστικά τις επιθέσεις της κατά του Ισραήλ. Τι σημαίνει αυτό; Το φραστικά το κατανοούμε και το ακούμε. Το πρακτικά είναι ότι κατηγορείται αυτή στιγμή ότι καταδεικνύει στόχους στους Ιρανούς στο έδαφος του Ισραήλ. Με δεδομένη την ένταση που υπάρχει στις σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας είναι πολύ πιθανόν μία θερμή κλιμάκωση και μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας», αναφέρει ο Ιωάννης Μάζης.
«Εδώ μπαίνει ένας ακόμη συντελεστής. Μπαίνει ο συντελεστής Ρωσία. Αν προσέξαμε η Ρωσία φρόντισε να διεκδικήσει για τον εαυτό της τον ρόλο του διαμεσολαβητή ειρήνης μεταξύ των δύο πλευρών. Αυτό το ‘διαμεσολαβητής ειρήνης’ καταλαβαίνετε ότι δεν πέφτει στο τραπέζι εν κενώ. Έχουν γίνει συνεννοήσεις κυρίως με την αμερικανική πλευρά. Και το αίτημα της αμερικανικής πλευράς (σ.σ. στην Τουρκία) εικάζω ότι είναι μην δεσμευτείτε εσείς στην Μόσχα να στηρίξετε εμπράκτως το Ιράν και θα έχετε τα ανταλλάγματα σας», λέει ο Ιωάννης Μάζης.
«Μέχρι στιγμής ο πλέον επικίνδυνος στόχος σε περίπτωση εκτροπής και αποκλίσεως αυτής της διαμάχης είναι η Κύπρος, η οποία αποτελεί και στρατηγικό ‘πνεύμονα’ για το Ισραήλ. Το είδαμε και με τις μεταφορές αεροσκαφών, προσώπων και βεβαίως και στην Ελλάδα. Αλλά η Κύπρος διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο γι’ αυτό θα πρέπει να περιοριστεί σε αυτό το οποίο ονομάζω: διπλωματική προσφορά διαμεσολαβήσεως για την ειρήνη. Σε επίπεδο διπλωματίας δηλαδή θα πρέπει να προβάλει αυτή την θέση της πράγμα το οποίο έχει ήδη αρχίσει να κάνει και ελπίζω να το συνεχίσει με μεγαλύτερη επιτυχία», καταλήγει ο Ιωάννης Μάζης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου