FacebookXEmailΑνταλλαγή

«Ταυτότητα» και επιστημονική τεκμηρίωση στην αξία που έχει η χρήση του ελαιολάδου για τον ανθρώπινο οργανισμό έδωσε μία ομάδα επιστημόνων από πανεπιστήμια της Ελλάδας και της Τουρκίας, που συνεργάστηκαν με ελαιοπαραγωγούς από τη Σπάρτη, για να αποκρυπτογραφήσουν τα «μυστικά» της πολύτιμης υπερτροφής.

Η έρευνά τους αποκάλυψε την ευεργετική δράση μίας πολύτιμης πολυφαινόλης, της υγειοπροστατευτικής ουσίας -όπως ονομάστηκε- DMB, που προστατεύει τον ανθρώπινο οργανισμό από φλεγμονές  και από αθηροσκλήρωση.

Η σημαντική ανακάλυψη τους μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικής σημασίας για την αντιμετώπιση ασθενειών του σύγχρονου κόσμου, καθώς οι ερευνητές κατάφεραν να εφαρμόσουν στο εργαστήριο μία καινοτόμα μέθοδο που προσδιορίζει την παρουσία του βιοενεργού συστατικού «3,3 διμεθυλο – 1 – βουτανόλης» (3,3-dimethyl-1-butanol, εφεξής και DMB) στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, ενός συστατικού ευεργετικού για την υγεία του ανθρώπινου οργανισμού το οποίο δρα κατά των επιβλαβών ενώσεων (ΤΜΑ και ΤΜΑΟ) οι οποίες σχετίζονται με την πρόκληση αθηροσκλήρωσης και την εμφάνιση φλεγμονών σε διάφορες καρδιαγγειακές παθήσεις.

Έως τώρα στην διεθνή βιβλιογραφία εμφανίζονται λιγοστές και κυρίως αποσπασματικές αναφορές για την σημασία της υγειοπροστατευτικής ουσίας DMB και καμία μέθοδος δεν έχει δημοσιευτεί που να προσδιορίζει εργαστηριακά και με ασφάλεια τις συγκεντρώσεις της DMB στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Όπως σημειώνουν οι συμμετέχοντες στην μελέτη είναι «η πρώτη φορά που επιβεβαιώνεται εργαστηριακά βάσει μιας αξιόπιστης επιστημονικής μεθόδου η παρουσία του συστατικού DMB στο ελαιόλαδο και προσδιορίζονται οι τιμές της με εντυπωσιακά αποτελέσματα».

Ελληνοτουρκική επιστημονική συνεργασία για το ελαιόλαδο

Στις 30 Ιουνίου 2025, η διεθνής επιστημονική ομάδα αποτελούμενη από 4 Έλληνες, 3 Τούρκους κι έναν Καναδό (και συγκεκριμένα τους: Rifat Gimatdin, Hasan Yavuz Gören, Nikos Sakellaropoulos, Konstantinos Kiritsakis, Charalampos Anousakis, Fereidoon Shahidi, Ahmet Ceyhan Gören), με επικεφαλής τον ομότιμο καθηγητή Απόστολο Κυριτσάκη, δημοσίευσε στο διεθνές επιστημονικό και έγκριτο περιοδικό Βιοδραστικών Συστατικών Τροφίμων (Journal of Food Bioactives – JFB), που ανήκει στις δημοσιεύσεις της Διεθνούς Εταιρείας για τα Διατροφοφάρμακα και τα Λειτουργικά Τρόφιμα (International Society for Nutraceuticals and Functional Foods – ISNFF), τα εντυπωσιακά αποτελέσματα της πρωτοποριακής μελέτης υπό τον γενικό τίτλο «Quantification of 3,3-dimethyl-1-butanol(DMB) in olive oil: a rapid and novel method».

H έρευνα αυτή έδωσε παράλληλα οριστική απάντηση σε δύο βασικά, μέχρι σήμερα, ερωτήματα της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας του ελαιολάδου: «εάν υπάρχει πράγματι η βιοδραστική ένωση DMB στο ελαιόλαδο» και «αν αυτό το συστατικό του προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη αξία».

Αναζητώντας την DMB σε ελαιόλαδα και εργαστήρια του κόσμου, ο καθηγητής Α. Κυριτσάκης που είχε μιλήσει πρώτος στην Ελλάδα, την δεκαετία του ’80 για τις πολύτιμες πολυφαινόλες έχοντας προσδιορίσει την μεταβολή τους στον καρπό της ελιάς με την πρόοδο της ωρίμανσής του, δήλωσε ότι «από το 2014 μας απασχολούσε η ανίχνευση και ο προσδιορισμός του σημαντικού συστατικού DMB που μπορεί να υπάρχει στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο».

Ο καθηγητής Α. Κυριτσάκης

Ο καθηγητής στο παρελθόν είχε εντοπίσει μόνο σε μια έρευνα προερχόμενη από το πανεπιστήμιο των Συρακουσών μία αναφορά για την παρουσία του DMB στο ελαιόλαδο και τις θεραπευτικές του ιδιότητες, αλλά πέραν αυτής κανένα άλλο στοιχείο. Σε κάθε ευκαιρία όλα αυτά τα χρόνια, στις συναναστροφές του με άλλους επιστήμονες, σε παγκόσμια συνέδρια και επιστημονικές συναντήσεις, έθετε το ερώτημα ύπαρξης της DMB στο ελαιόλαδο και του τρόπου ανίχνευσής της, έχοντας αναπτύξει παράλληλα και σχετική αλληλογραφία με ερευνητές στην Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ταιβάν και άλλες χώρες αλλά τα αποτελέσματα τόσο εντός όσο και εκτός ήταν αποκαρδιωτικά.

«Ψάξαμε στην βιβλιογραφία και σε περισσότερες από 200 εργασίες για το ελαιόλαδο αλλά πουθενά δεν φαίνεται o τρόπος προσδιορισμού του συστατικού DMB» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κυριτσάκης.
Τελικά, τα τελευταία χρόνια με πρωτοβουλία του και σε συνεργασία με τον γνωστό και πολυβραβευμένο για τις διεθνείς διακρίσεις του στο ελαιόλαδο και την ελιά Γιώργο Σακελλαρόπουλο από την Σπάρτη και τον επίσης γνωστό καθηγητή Ahmet Ceyhan Gören του Πανεπιστημίου Gebze της Κωνσταντινούπολης, «πετύχαμε» ανέφερε ο καθηγητής του ΔΙΠΑΕ «για πρώτη φορά διεθνώς την ανίχνευση και τον προσδιορισμό της σημαντικής αυτής ένωσης σε δείγματα βιολογικού ελαιολάδου από την Ελλάδα και την Τουρκία».

Τα περισσότερα δείγματα που αναλύθηκαν σε εργαστήριο της Κωνσταντινούπολης και στα οποία προσδιορίστηκε η υψηλότερη παρουσία της DMB, προέρχονται από τους βιολογικούς ελαιώνες Σακελλαρόπουλου της Σπάρτης.

«Είμαστε οι πρώτοι που προσδιορίσαμε τις τιμές του συστατικού DMB» σχολίασε ο κ. Κυριτσάκης, «και τώρα οδηγούμαστε στο επόμενο βήμα: Να δούμε την αποτελεσματικότητα αυτού του συστατικού, που είναι ξεχωριστό και δεν είναι απλή φαινόλη….Το συστατικό που έχουμε εντοπίσει και προσδιορίσει φαίνεται ότι μπορεί να αναστείλει τη δράση των ενζύμων που δημιουργούν τις ενώσεις ΤΜΑ και ΤΜΑΟ, οι οποίες συνδέονται με πολλές ασθένειες της εποχής μας, όπως είναι η αθηροσκλήρωση και οι καρδιοαγγειακές παθήσεις» πρόσθεσε ο ομότιμος καθηγητής.

«Ένα από τα προσεχή βήματα της μελέτης μας», δήλωσε ο Νίκος Σακελλαρόπουλος «είναι να δούμε και το ρόλο των συνθηκών, των μεθόδων, των ποικιλιών, των εποχών συγκομιδής και της παραγωγής ελαιολάδου και πόσο αυτές επηρεάζουν τις τιμές συγκέντρωσης της DMB. Είναι ένα συστατικό που δεν είχαμε διερευνήσει εκτενώς την ωφελιμότητά του. Από την υπάρχουσα όμως βιβλιογραφία ξέρουμε ότι είναι ευεργετικό για την υγεία, αλλά πιθανώς συμβαίνει ότι συνέβη και με τις φαινόλες, όπου στην αρχή δεν γνωρίζαμε πολλά για τα ευεργετικά χαρακτηριστικά τους και τις μάθαμε στην συνέχεια μέσα από μελέτες, έρευνες κι αναλύσεις. Η μέθοδος πάντως που εφαρμόσαμε για τις αναλύσεις των βιολογικών δειγμάτων μας είναι αξιόπιστη, ασφαλής, γρήγορη και μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί από οποιοδήποτε εργαστήριο…»

Η ανάπτυξη της ως νέα μέθοδος χρωματογραφίας αερίου/φασματογραφίας μάζας (HS GC/MS) ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ Κυριτσάκης «Θα βρει σύντομα ευρείες εφαρμογές στην έρευνα για το ελαιόλαδο ως βιολειτουργικό τρόφιμο και στην πρόληψη ασθενειών όπως είναι οι καρδιοαγγειακές παθήσεις , η νόσος Αλτσχάιμερ κλπ».

Ο Απόστολος Κυριτσάκης και ο Νίκος Σακελλαρόπουλος τόνισαν ότι έχουν ξεκινήσει ήδη οι επαφές και οι διεργασίες και πολύ σύντομα θα ακολουθήσουν διευρυμένες μελέτες (και κλινικές) προκειμένου να ερευνηθεί ο ρόλος του συστατικού DMB στο ελαιόλαδο και ο μηχανισμός λειτουργίας του, καθώς και πως δρα προστατευτικά σε διάφορες ασθένειες.

Είναι αξιοσημείωτο γεγονός ότι όλη την προσπάθεια και εξέλιξη μέχρι σήμερα παρακολουθεί στενά ο Δρ. Τάσσος Κυριακίδης, ερευνητής Επιδημιολογίας, Βιοστατιστικής και Κλινικών Μελετών, Επίκουρος Καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του φημισμένου πανεπιστημίου Yale της Αμερικής, όπου και θα συμμετέχει ενεργά αλλά και με πρωταγωνιστικό ρόλο στο προσεχές διάστημα σε σχετικές έρευνες και κλινικές μελέτες, που θα ακολουθήσουν.

Κληθείς να σχολιάσει την σημασία της πρόσφατης μελέτης για τον προσδιορισμό της DMB σε ελληνικά και τουρκικά δείγματα ελαιολάδου ο συμμετέχων σε αυτή καθηγητής κ. Ahmet Ceyhan Gören δηλώνει ότι «άνοιξε ένας νέος δρόμος για την έρευνα για το ελαιόλαδο». Τόνισε επίσης ότι «Συνεχίζουμε το έργο μας για την ανάπτυξη νέων μεθόδων εκτός από την υπάρχουσα μέθοδο».

Και πρόσθεσε ότι «Αυτή η μελέτη όχι μόνο μας παρέχει νέες πληροφορίες, αλλά καταδεικνύει επίσης ότι ο πλούτος της ελιάς είναι μεγαλύτερος από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Έχει επίσης χρησιμεύσει ως απόδειξη των δυνατοτήτων για ακόμη μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων ερευνητών. Και οι δύο ομάδες έχουν πλέον ξεκινήσει νέες προσκλήσεις για έργα και στοχεύουν στην περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας τους. Εκφράζουμε την ειλικρινή μας ευγνωμοσύνη στην πολιτιστική μας κληρονομιά, την ελιά, για την παροχή αυτής της ευκαιρίας».