Είναι 5 μ.μ. μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα και μέσα από την ηλιόλουστη ομίχλη βλέπει τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά που κάνουν ουρά για να διασχίσουν την μεταλλική ράμπα και να μπουν στο αμπάρι του πλοίου με προορισμό την Αίγινα. Πέρυσι οι ουρές ήταν πολύ μεγαλύτερες. «Φαίνεται ότι ο κόσμος δεν ταξιδεύει», λέει σηκώνοντας τους ώμους του. «Η κίνηση το Σαββατοκύριακο είναι μεγαλύτερη, αλλά οι πωλήσεις εισιτηρίων έχουν μειωθεί, θα έλεγα, κατά 50%.»

Λαμπερά με θέα τους λόφους κάτω από την Ακρόπολη, τα νησιά του Αργοσαρωνικού είναι δημοφιλή ακριβώς λόγω της εγγύτητάς τους με την Αθήνα. Το 2024 η Αίγινα προσέλκυσε περισσότερους από 2 εκατομμύρια επισκέπτες, πολλοί από τους οποίους ήταν Έλληνες, χάρη στις προσιτές τιμές του νησιού.

«Τον περασμένο Αύγουστο, όλες οι ξαπλώστρες εκεί πέρα ήταν πιασμένες μέχρι τις 10 το πρωί», λέει ο Κωνσταντίνος Τσάντας, ο οποίος διευθύνει μια επιχείρηση θαλάσσιων σπορ σε ακτές, στο καμπυλωτό περίγραμμα της Πελοποννήσου. «Φέτος είναι άδειες. Γνωρίζω ανθρώπους που ασχολούνται με τα θαλάσσια σπορ σε όλη τη χώρα και όλοι λένε το ίδιο: αυτή η επιχείρηση κλείνει. Και να σκεφτεί κανείς ότι η Αίγινα είναι συγκριτικά φθηνή».

Μια πλαγιά στην Αίγινα

Η Αίγινα το 2024 είχε αρκετούς Έλληνες τουρίστες – Φέτος όμως όχι

Το 2025 θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά που οι Έλληνες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το ετήσιο προσκύνημά τους στην παραλία.

Οι ξέγνοιαστες χαρές του καλοκαιριού έχουν, για πολλούς, πέσει θύματα της σκληρής πραγματικότητας, του να τα βγάζουν πέρα.

«Ενώ πριν από 10 χρόνια οι άνθρωποι έπαιρναν 20 ή και 30 ημέρες άδεια, φέτος το καλοκαίρι είναι λιγότερο από μία εβδομάδα. Οι Κυκλάδες και τα πιο μακρινά νησιά είναι ένα μακρινό όνειρο για πολλούς Έλληνες. Ποιος μπορεί να πληρώσει 450 ευρώ για εισιτήρια πλοίου, όσο θα κόστιζαν σε μια τετραμελή οικογένεια με αυτοκίνητο, όταν ο μέσος μισθός είναι 1.342 ευρώ το μήνα;»

Η μεγάλη αυγουστιάτικη ησυχία – που συχνά επικεντρώνεται στη θρησκευτική γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου – για πολλούς έχει περιοριστεί σε μέρες που περνούν με την οικογένεια ή τους φίλους τους σε χωριά της ηπειρωτικής χώρας.

«Όλοι έχουμε μεταπτυχιακά αλλά δεν μπορούμε να δώσουμε 200 ευρώ τη βραδιά για ένα δωμάτιο»

«Θα ήθελα πολύ να περάσω χρόνο στην Αμοργό, αλλά το να φτάσω σε ένα τόσο μακρινό νησί είναι απλώς απαγορευμένο», είπε η Ισμήνη Μπαλαλέ, η οποία είναι 28 ετών και αγωνίζεται να επιβιώσει με έναν μισθό 850 ευρώ το μήνα στον τομέα του λιανικού εμπορίου. «Δεν μπορώ να δώσω 200 ευρώ τη βραδιά για ένα δωμάτιο. Όλοι οι φίλοι μου είναι στην ίδια θέση και όλοι έχουμε μεταπτυχιακά. Παίρνουμε μερικές μέρες άδεια, πού και πού, αυτό το καλοκαίρι».

Η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, Eurostat, πρόσφατα ενέκρινε τα ευρήματα του ΕΚΚΕ, ανακοινώνοντας ότι το 46% των Ελλήνων – 19% υψηλότερο από την υπόλοιπη ΕΕ – δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν διακοπές μιας εβδομάδας.

Στην Αθήνα, ο Αύγουστος έχει δώσει τη θέση του σε… αδιανόητες σκηνές: τα λεωφορεία είναι γεμάτα, οι θέσεις στους θερινούς κινηματογράφους είναι sold out και τα μπαρ και τα εστιατόρια γρήγορου φαγητού ξεχειλίζουν από νέους Έλληνες που δεν μπόρεσαν να φύγουν.

«Μιλούν για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας μας, αλλά κανένας από αυτούς τους θετικούς δείκτες δεν επηρεάζει ανθρώπους σαν εμένα», λέει ο Μπαλάλε. «Και δεν νομίζω ότι αυτή η κυβέρνηση ενδιαφέρεται ιδιαίτερα».

Παραδόξως, εν μέρει επειδή η Ελλάδα είναι ένα τόσο ιδανικό μέρος για διακοπές, οι Έλληνες αδυνατούν ολοένα και περισσότερο να τις αντέξουν οικονομικά.

Η άφιξη 36 εκατομμυρίων ταξιδιωτών πέρυσι – σχεδόν τέσσερις φορές τον πληθυσμό της χώρας – έχει διασφαλίσει ότι η Ελλάδα είναι ένας από τους 10 κορυφαίους προορισμούς παγκοσμίως. Το γεγονός απέφερε έσοδα περίπου 21,7 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2024, βοηθώντας την Αθήνα να μειώσει το γιγαντιαίο δημόσιο χρέος της από 180% του ΑΕΠ, στο αποκορύφωμα της κρίσης χρέους της χώρας, σε 153,6%.

Μια δημοσκόπηση της Alco τον Ιούνιο αποκάλυψε ότι το κόστος διαμονής, τα ναύλα των πλοίων και οι τιμές των εστιατορίων εκτοξεύτηκαν και αποτελούν πλέον τα κύρια εμπόδια για τα ταξίδια των Ελλήνων στη χώρα τους.

Ο Άρης Απικιάν έξω από το κατάστημα όπου εργάζεται στο κέντρο της Αθήνας. Φωτογραφία: Helena Smith/The Guardian

«Οι Έλληνες αποκλείονται από την απόλαυση μιας πολιτιστικής και θρησκευτικής παράδοσης, της ανάπαυλας του Αυγούστου», λέει ο καθηγητής Χρήστος Πιτέλης, ειδικός σε θέματα βιομηχανικής οικονομίας και του τομέα τουρισμού και φιλοξενίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. «Η μείωση των διαθέσιμων εισοδημάτων καθιστά αυτή την εμπειρία, μια απόλαυση που πολλοί απλά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά».

Για τους Έλληνες οι διακοπές έγιναν μία … γλυκόπικρη ανάμνηση

«Καθώς η μεσαία τάξη έχει πληγεί περισσότερο από τα μέτρα λιτότητας που ήταν το τίμημα της διάσωσης της χρεοκοπημένης ελληνικής οικονομίας από τους διεθνείς πιστωτές πριν από μια δεκαετία -γράφει ο Guardian- ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε ότι τα μέτρα ανακούφισης είναι καθ’ οδόν. Η κεντροδεξιά κυβέρνησή του έχει δεσμευτεί να μειώσει τους φόρους και να αυξήσει τον μέσο μηνιαίο μισθό στα 1.500 ευρώ έως το 2027.

Αλλά οι Έλληνες δεν παραβλέπουν ότι, ενώ οι ξένοι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν τη φυσική ομορφιά και άλλες χαρές της χώρας τους, τέτοιες απολαύσεις έχουν γίνει για αυτούς μια γλυκόπικρη ανάμνηση.

«Είμαστε η Ταϊλάνδη της Ευρώπης. Παρέχουμε υπηρεσίες για να τις απολαύσουν οι … άλλοι», λέει ο Άρης Απικιάν, περιμένοντας τους περαστικούς τουρίστες έξω από το κατάστημα, όπου εργάζεται στο κέντρο της Αθήνας. «Ενώ οι ξένοι ζουν τα όνειρά τους στην Ελλάδα, εμείς βιώνουμε το απότομο τέλος των δικών μας . Ποιος θέλει να πάει διακοπές όταν του λένε ότι οι λογαριασμοί ενέργειας, πρόκειται να αυξηθούν; Νομίζω ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε οι πραγματικοί χαμένοι».